شرح دعای روز بیست و چهارم ماه رمضان در چهار فراز : 1. رضایت از خداوند 2. آزار خداوند! 3. ارزش یک روز بی معصیت! 4. چرا بخل؟!
دعای روز بيست و چهارم
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ فِيهِ مَا يُرْضِيكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِمَّا يُؤْذِيكَ وَ أَسْأَلُكَ التَّوْفِيقَ فِيهِ لِأَنْ أُطِيعَكَ وَ لا أَعْصِيَكَ يَا جَوَادَ السَّائِلِينَ »
ترجمه: اى خدا در اين روز از تو درخواست مىكنم آنچه را كه رضاى تو در اوست و به تو پناه مىبرم از آنچه تو را ناپسند است و از تو توفيق مىخواهم كه در اين روز همه را به فرمان تو باشم و هيچ نافرمانى نكنم اى جود و عطا بخش سؤال كنندگان.
شرح دعای روز بیست و سوم ماه رمضان
شرح فراز اول:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ فِيهِ مَا يُرْضِيكَ » اى خدا در اين روز از تو درخواست مى كنم آنچه را كه رضاى تو در اوست!
رضایت از خداوند
خواهش از خداوند برای راضی شدن بارها در این دعاها تکرار شده است.
راضی نمودن و راضی نگه داشتن خداوند مهم ترین کاری است که باید انسان ها انجام دهند.
برای کسب رضایت خداوند باید از خداوند راضی بود! « رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْه» (مائده: 119، توبه: 100، مجادله: 22، بینه: 8)
راضی بودن از خداوند کار سختی است زیرا خداوند کارهایی می کند که از درک عقل های رشد نیافته بیرون است. باید عقل آن قدر رشد کند و انسان از پلکان کمال آنقدر بالا بیاید تا راضی به رضای او بشود.
امام حسین (علیه السلام)، وقتی در گودی قتلگاه تیغ بر گودی حلقومش گمارده بودند می فرمود: « رضًی برضاک تسلیماً لامرک لا معبودَ سِواک! »
در حدیث است که خداوند می فرماید من نزد گمان بنده خویشم! یعنی او اگر نسبت به من خوش گمان باشد من هم نسبت به او این چنین هستم. اگر نسبت به رفتار و گفتار من تردید کند و سوء ظن داشته باشد من هم درباره ی او بد می اندیشدم! (كافي: 2/72)
بنابراین این فراز از دعای روز بیست و چهارم تعبیری دیگر از خواهش است که خدایا: گمانم را نسبت به خودت نیکو گردان. اگر دعایم را دیر اجابت می کنی، به این خاطر است که مصلحت من را در آن می بینی.
گناهانی که انسان ها انجام می دهند و به این وسیله خداوند را از خود ناخشنود می سازند همه بر می گردد به عدم باورشان نسبت به حکیمانه بودن توصیه های خداوند و دلسوز بودن و خیر خواه بودن او. و این یعنی همان ناراضی بودن از خدا!
شرح فراز دوم دعای روز بیست و چهارم ماه رمضان
«وَ أَعُوذُ بِكَ مِمَّا يُؤْذِيكَ » و به تو پناه مىبرم از آنچه تو را ناپسند است!
آزار خداوند!
انسان در پناه تعالیم اسلام عزیز می تواند ازستم نمودن به خداوند خود راایمن نماید. واقعا انسان چه موجودی است؟! خدای جهان هستی را آزارمی دهد!! این چه گستاخی و نادانی و حماقتی است.
آزار دادن خداوند، بریدن شاخه ی زیر خود است. بزرگ ترین خودآزاری است. خودکشی محض است. شوخی انگاشتن فلسفه خلقت است. خداوند هیچ کاری نکرد وهیچ سخنی نگفت مگر آنکه جدی بود و اهدافی بلند را تعقیب می کرد.
خداوند از دوزخی شدن انسان ها اذیت می شود! امام علی (علیه السلام) از کشته شدن طلحه درجنگ جمل آنقدر متأسف شدن که حتی اشک ریخت شمشیر او را بوسید و فرمود: این شمشیر غبارغم را از چهره رسول خدا می زدود!
در دعای کمیل می خوانیم: « من به يقين قاطع مىدانم كه اگر تو بر منكران خداييت، حكم به آتشِ قهر خود، نكرده و فرمان هميشگى عذاب دوزخ را به معاندان نداده بودى محققاً تمام آتش دوزخ را سرد و سالم مىكردى و هيچكس را در آتش جاى و منزل نمىدادى.»
گناهان ما سبب دوزخی شدن ما می شود و این خدا را آزار میدهد. خصوصا ما شیعیان وقتی گناه می کنیم و به این وسیله خود را دچار انواع مشکلات می کنیم امامان خویش را آزار میدهیم زیرا آنها نمی توانند ببینند که ما اینقدر دچار مشکل شده ایم.
وقتی فرزندی والدین خود را وامی دارد تا تنبیهش کنند آنها را به کاری واداشته است که به شدت از انجام آن رنج می برند. پدری وقتی فرزند خودش را تنبیه می کند و او را می زند قلبش آنچنان به درد می آید که انگار چند برابر خودش را زده است!
از این که خدا را با آزار دیدن خود بیازاریم به او پناه ببریم!
شرح فراز سوم
«وَ أَسْأَلُكَ التَّوْفِيقَ فِيهِ لِأَنْ أُطِيعَكَ وَ لا أَعْصِيَكَ » و از تو توفيق مىخواهم كه در اين روز همه را به فرمان تو باشم وهيچ نافرمانى نكنم!
ارزش یک روز بی معصیت!
توفیق طاعت و ترک معصیت در دعای روز بیست و چهارم چیزی است که بنده از خداوند می خواهد. آیا تنها یک روز معصیت نکردن و اطاعت نمودن برای با تقوا بودن کافی است؟! بله کافی است!
اگر یک روز بدون معصیت طی شود و به پایان برسد و سراسر آن طاعت باشد و اطاعت، یقین بدانید دیگر روزها هم به همین منوال خواهد گذشت.
دایره ی گناهان را بسیار محدود می دانیم در نتیجه یک روز گناه نکردن برایمان ساده مینماید. دایره گناهان آنقدر وسیع است که دامن انبیا را هم گرفته است. خداوند از خطای آدم در بهشت تعبیر به معصیت میکند.«عَصى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوى» (طه: 121)
آری آدم هم معصیت کرد! آدمی که خداوند خودش معلمش شد و همه ی اسماء و حقایق جهان هستی را به او آموخت! و بعد به فرشتگانش گفت که همه بر او سجده کنند و شیطان را به خاطر این که آدم را تعظیم نکرده بود بعد از آن همه ریاضت ها و عبادت ها از کنار عرشش بیرون کرد و در قعر دوزخش جایش داد.
هر چند آدم آنقدر گریست تا در نهایت توبه اش قبول شد ولی نکته ی مهم اینجاست وقتی شیطان آدم را در بهشتی که همه چیز برای لذت حلال بردن فراهم است می فریبد دیگر برای وسوسه ی ما که اصلا لازم نیست تلاشی بکند.
ماندن یک روز در قفس حیوانات درنده کافی است تا انسان مطمئن باشد که می تواند همیشه این کار را انجام دهد. در حدیث آمده است یک روز را بدون وسوسه و کوچکترین گناه پشت سر گذاشتن بیست بار مزه ی مرگ را به کام انسان میچشاند!
شرح فراز چهارم دعای روز بیست و چهارم ماه رمضان
«يَا جَوَادَ السَّائِلِينَ » اى جود و عطا بخش سؤال كنندگان!
چرا بخل؟!
جواد به کسی گفته می شود که هیچ بخلی ندارد « يا جواد لا يبخل عمّن رجا ثوابه » ای بخشنده ای که بخل نمی ورزی نسبت به کسی که امید ثوابت را دارد.
یکی از مصادیق جود خداوند این است که: در احادیث شیعه آمده است « هرکس بشنود خداوند برای فلان عمل ثوابی را مشخص نموده است و آن عمل را به امید ثواب انجام دهد و حال آن که آن چه او شنیده است، واقعیت نداشته باشد خداوند به او آن ثواب را خواهد داد!»
این احادیث به عنوان احادیث «مَن بَلَغ» مشهور شده است و فقهای شیعه بر اساس احادیث «من بلغ» در رابطه با سند مستحبات خیلی وسواس به خرج نمی دهند و طبق مضمون بسیاری از آنها فتوا می دهند.
کسی بخل دارد که دارایی اش محدود است و با بخشش آن می ترسد تمام شود! ولی خداوند مالک همه ی گنج های زمین و آسمان است.
« لَهُ مَقاليدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ» (شوری: 12) گنج هایی که هر چه از آن بردارند کم نمی شود. این مضمون بارها و بارها در ادعیه تکرار شده است.