خوش قول باش

آیا شما در خانه اعتبار دارید؟ آیا اعضای خانواده شما برایتان به عنوان پدر، مادر، همسر و یا فرزند اعتباری قائلند؟ مشاوره‎ها و گفتگوی ما با خانواده‎های متعدد نشان می‎دهد که این‎گونه نیست و غالب افراد از بی‎اعتباری‎شان نزد خانواده ناراحت و رنجیده خاطرند. والدین گله می‎کنند که بچه‎ها ما اصلاً برای حرف ما ارزشی قائل نیستند و نصحیت و تذکر ما را به هیچ می‎گیرند و گویی با دیوار حرف زده‎ایم. زن و شوهرها از یکدیگر گله‎مندند که همسرم به من اهمیتی نمی‎دهد و نظر من برایش مهم نیست. فرزندان شکایت می‎کنند که والدین، ما را آدم حساب نمی‎کنند واقعیت این است که بی‎اعتباری بسیار رنج‎‎آور است.

 

کاسبی را در بازار تصور کنید که سرمایه‎ خوبی دارد اما نزد کسبه دیگر اعتباری ندارد. بدیهی است که کمتر کسی حاضر به معامله با اوست و به سختی می‎تواند به موفقیتی دست یابد. از طرفی کاسبی دیگر را در نظر بگیرید که سرمایه چندانی ندارد اما از اعتبار فوق‎العاده‎ای نزد همکارانش برخوردار است. روشن است که راه موفقیت برای او هموارتر است. حال اگر اعتبار در بازار تا این حد تعیین‎کننده و عامل موفقیت است. بی‎تردید در خانه و خانواده مهم‎تر است. اساساً این یک قانون کلی است که هر چه خوب است در خانه خوب‎تر است و هرچه بد است درخانه بدتر است. اگر خوش‎اخلاقی و گذشت و خدمت به دیگران خوب است، در خانه خوب‎تر است و اگر بداخلاقی و کینه‎ای بودن و خودخواهی بد است در خانه بدتر است. اگر اعتبار و ارزشمندی همه جا خوب و عامل موفقیت است، در خانه خوب‎تر است. اینکه خانواده به فکر و نظر و سلیقه ما احترام بگذارند، از ما حرف‎شنوی داشته باشند، تذکرمان را جدی بگیرند و برای ما ارزش قائل شوند همه به این وابسته است که با اعتبار باشیم. اما سؤال اینجاست که چرا چنین نیست. آیا مقصر اطرافیان ما هستند یا خودمان؟ آیا باید از خانواده شاکی و گله‎مند باشیم که ما را به حساب نمی‎آورند، یا اینکه باید خود را ملامت و سرزنش کنیم؟

 

باید بگوییم که علت عمده‎ی بی‎اعتباری ما، رفتارهای خودمان بوده و هست. در واقع این خطاهای رفتاری ما بوده که آگاهانه یا ناآگاهانه و بتدریج و به مرور زمان ارج و قرب ما را کم کرده و ما را از ارزش و اعتبار انداخته است و برای احیا و بازسازی این ارزش و اعتبار، خودمان باید دست به کار شویم و رفتارمان را تغییر دهیم. نگرش دیگران نسبت به ما تاکنون نتیجه رفتار ما بوده و تغییر این نگرش مستلزم تغییر رفتار ماست.سؤال بعدی این است که چه رفتارهایی سبب بی‎اعتباری ما می‎شود؟ و از کجا باید شروع کنیم؟ باید بگوییم که رفتارهای اعتبارسوز بسیار زیادند. در این مقاله به چند مورد مهم اشاره می‎کنیم:

۱-بدقولی:

شاید از بین عواملی که باعث بی‎اعتباری ما نزد دیگران می‎شود کمتر موردی به اندازه‎ی بدقولی مهم باشد. «بدقولی یعنی ویرانی ارزش و اعتبار».
اندازه و شدت وفاداری و تعهد ما نسبت به قول‎هایی که به دیگران داده‎ایم و قرارهایی که با دیگران گذاشته‎ایم در اعتباریابی ما بشدت حائز اهمیت است. اینکه بدقولی، عامل بی‎اعتباری است، نکته‎ای نیست که دور از ذهن باشد و همه ما تجربه کرده‎ایم اما با این همه باز غفلت می‎کنیم و قول و قرارهایمان را جدی نمی‎گیریم. متأسفانه این کم‎تعهدی یا بی‎تعهدی به وعده‎ها، در خانه و نسبت به نزدیکانمان شدت و شیوع بیشتری دارد. مادری به دخترش وعده می‎دهد که اگر غذایت را تا آخر بخوری با هم به پارک می‎رویم. دختر مشتاقانه غذایش را می‎خورد و بلافاصله وعده مادر را یادآوری می‎کند. اما مادر آمادگی ندارد یا احساس خستگی می‎کند و وعده فردا و پس فردا را می‎دهد. دختر اصرار می‎کند، گریه می‎کند و سرانجام با توپ و تشر مادر یا از سر استیصال و درماندگی آرام می‎گیرد. اما آیا واقعاً همه چیز آرام شده است؟

در حقیقت به اعتبار مادر ذهن دخترش لطمه‎ای وارد شده که در حرف‎شنوی دختر در آینده اثر منفی می‎گذارد. اگر شما ازدواج کرده‎اید اکنون با خود فکر کنید تا همین جا که از زندگی مشترکتان می‎گذرد چقدر به وعده‎هایی که به همسرتان داده‎اید متعهد بوده‎اید. آیا حرفی زده‎اید و بعدها عمل نکرده‎اید؟ اعتبار امروز شما نزد همسرتان به پایبندی یا عدم پایبندی شما به تعهدهایتان برمی‎گردد. ممکن است بگویید من وقتی به کسی قول می‎دهم به هیچ عنوان قصد فریب دادن و خلف وعده ندارم اما گاهی وعده‎ام را فراموش می‎کنم و یا اینکه مانعی برایم پیش می‎اید که نمی‎توانم به قولم عمل کنم. باید بگویم متأسفانه هیچ کدام از اینها نمی‎تواند مانع بی اعتباری ما شود. یعنی در هر صورت خلف وعده و بدقولی به ارزش و اعتبار ما آسیب و خدشه‎ای جدی وارد می‎کند و پس از مدتی کلاً بی‎اعتبارمان می‎سازد. اما چه کنیم تا بدقولی نکنیم؟

چگونه خوش قول باشیم؟

۱-    به پیامدهای منفی بدقولی و آثار مثبت خوش‎قولی توجه کنید. مدام به سود و زیان خوش‎قولی و بدقولی فکر کنید. این به شما انگیزه می‎دهد و برای وفای به عهد مصمم‎تان می‎سازد. خوش‎قولی نه تنها اعتبار شما را زیاد می‎کند بلکه باعث محبوبیت و نفوذ شما به قلب دیگران می‎شود. در فرمایشات معصومین علیه السلام وفای به عهد را نشانه جدی ایمان خوانده‎اند و حتی وعده آن را داده‎اند که فردی که به وعده و قول‎اش به طور جدی متعهد و وفادار است با پیامبر اسلام (ص) محشور می‎شود. پیامبر اکرم (ص) فرموده‎اند: « نزدیک‎ترین شما به من در قیامت راستگوترین، خوش‎قول‎ترین و خوش‎اخلاق‎ترین شماست.»

۲-    خود را تشویق و تنبیه کنید.

اگر به فرزند، همسر، والدین و.. قولی داده‎اید و به آن وفادار نبودید یا آن را به تأخیر انداخته‎اید، خود را به طور جدی تنبیه کنید. برای خود جریمه‎ای در نظر بگیرید و یا خود را از یک موضوع مورد علاقه در آن روز محروم کنید. در عین حال اگر خوش‎قولی کردید خدا را شکر کنید و خود را تشویق کنید.

۳-عجله نکنید.

وقتی می‎خواهید به کسی قول بدهید کاملاً جوانب کار را بررسی کنید. توانمندی خود را بسنجید فرصت و زمان خود را ارزیابی کنید، حوصله خود را در نظر بگیرید و پس از آن تصمیم بگیرید که قول بدهید. وعده‎های عجولانه معمولاً به بدقولی و شرمندگی می‎انجامد.

۴-اگر یقین به انجام ندارید وعده ندهید.

حتی اگر به احتمال زیاد قادر به انجام کاری هستید قول ندهید باید مطمئن باشید که می‎توانید. امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده‎اند: « چیزی را که یقین به وفای به آن نداری وعده مده.» بنابراین تا آنجا که می‎توانید وعده‎ای ندهید.

۵-یادداشت کنید.

دفترچه کوچکی را برای خود تهیه کنید و کوچکترین قول و قرارهای خود را داخل ان یادداشت کنید. حتی اگر به همسرتان قول داده‎اید که یک کیلو پرتقال بخرید و یا برای فرزندتان یک مداد بخرید و یا به خواهرتان قول داده‎اید که به او زنگ بزنید، آنها را یادداشت کنید و جدی بگیرید.

دیدگاهتان را بنویسید