شرح دعای روز هشتم ماه رمضان در شش فراز:1. توجه به یتیم ها 2. اهمیت اطعام 3. حقیقت سلام 4. رفاقت با انسان های خوب 5. نعمت های خدا 6. پناهگاه انسان

دعای روز هشتم‏

«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيهِ رَحْمَةَ الْأَيْتَامِ وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ وَ إِفْشَاءَ السَّلامِ وَ صُحْبَةَ الْكِرَامِ بِطَوْلِكَ يَا مَلْجَأَ الْآمِلِينَ »

ترجمه: اى خدا در اين روز مرا ترحم به يتيمان و اطعام به گرسنگان و افشا و انتشار سلام بر مسلمانان و مصاحبت نيكان نصيب فرما به حق انعامت اى پناه آرزومندان عالم!

شرح دعای روز هفتم ماه رمضان

شرح فراز اول :

«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيهِ رَحْمَةَ الْأَيْتَامِ» اى خدا در اين روز مرا ترحم به يتيمان نصیب فرما!

توجه به ایتام

یکی از کارهای صالحی که در دعای روز هشتم آمده که انسان باید از خداوند بخواهد تا به او توفیق انجامش را در در ماه مبارک رمضان بدهد این است که نسبت به ایتام مهربانی کند و وسیله ای برای رساندن رحمت های خداوند به ایتام باشد.

خداوند نسبت به همه ی انسان ها مهربان است و چون او غالبا با اسباب امورش را در جهان سامان می بخشد، به انسان های خاصی توفیق سبب بودن را عنایت می کند. به همین خاطر در حدیثی از فقرا به رسولان و پیک های خداوند یاد شده است. و باز به همین سبب است که امام باقر (علیه السلام) وقتی پولی به فقیر می دانند آن را پس گرفته و می بوسیدند و دوباره به فقیر برمی گردانند و می فرمودند خداوند صدقات را می گیرد « أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ يَأْخُذُ الصَّدَقاتِ» (توبه: 104)  لذا پول صدقه وقتی به دست فقیر می رسد تبرک شده و جا دارد انسان آن را ببوسد!

بالاخره ایتام را خداوند مورد رحمت خود قرار می دهد چنانچه پیامبر اسلام(صلى الله عليه و آله) هم یتیم بود و خداوند آن چنان او را مورد رحمت قرار داد که به مقام « قابَ قَوسَینِ و أدنَی » (نجم: 9) رسید. ولی این حضرت ابوطالب بود که این توفیق را یافت تا ایشان را سرپستی کند.

شرح فراز دوم:

«وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ» و اطعام به گرسنگان!

اهمیت اطعام

آماده نمودن غذا و خوراندن آن به دیگران یکی دیگر از کارهای صالح است که در دعای روز هشتم به آن اشاره شده که ضرورت دارد به خصوص در ماه مبارک رمضان صورت گیرد. در اطعام طعام لازم نیست حتما به نیازمند و یا خویشاوندان غذا خورانده شود و حتی لازم نیست به هنگام غذا دادن، کار صالح دیگری کنار آن مثل مرثیه خوانی و وعظ و خطابه انجام گیرد زیرا صرف غذا دادن دارای ارزش است.

انسان با اطعام طعام جانشین خداوند شده است زیرا خداوند در همه ی وعده ها روزی بندگانش را می دهد. بعضی با ستم به دیگران مانع رسیدن این روزی می شوند و بعضی وسیله ای برای رسیدن این روزی می گردند. آن ها که وسیله ی ظهور اسماء خداوند هستند – که در اینجا منظور اسم رازق است  – آنها خلیفه خداوندند. در مقابل آنها که از ظهور اسماء خداوند جلوگیری می کنند «طاغوت» می باشند.

نکته ای که باید توجه شود این است که اگر گفته می شود طعام منظور یه سفره ی عیونی نیست که فکر کنیم چقدر کاره سختی هستش، همین که یه سفره ی عادی هم پهن بشه و یک اشکنه ای داده بشه خودش میشه اطعام کردن، که البته باید گفت که هرچقدر این سفره پروپیمون تر، مهمان ها بیشتر، هچی مهمان بیشتر ثواب بیشتر.

انسان با درخواست توفیق اطعام طعام از خداوند می خواهد نه تنها طاغوت نباشد که خلیفه ی او گردد. ایمان به خداوند در گرو کفر و بیزاری از طاغوت بودن است. « فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فقد استَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى»‏ (بقره: 256)

شرح فراز سوم دعای روز هشتم ماه رمضان

«وَ إِفْشَاءَ السَّلامِ» و افشا و انتشار سلام در مسلمانان!

حقیقت سلام

«سلام علیکم» به عنوان شعار بین المللی مسلمانان برگرفته از نام «سلام» خداوند است. این نام آنقدر شیرین است که بهشتیان بیشترین سخنی که در بهشت می گویند به زبان جاری ساختن همین نام است « لا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَ لَا تَأْثِيمًا، إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا (واقع: 25 و 26) »

افشای سلام به معنای بر زبان جاری ساختن این نام خداوند در هر دیداری است. گفتن این نام مقدس باید همراه نشاط و معنویت باشد. باید شخص بداند چه نام پر فیضی را دارد بر زبان می آورد! اگر این معرفت حاصل شود آن وقت نه تنها در سلام کردن بر دیگران سبقت می جوید بلکه بعد از ملاقات با دیگران و سلام نمودن، معصیتی اتفاق نمی افتد.

سلام از سلامتی می آید. کسی که سلام می کند برای مخاطب خود آرزوی سلامتی و به روزی می کند. لذا بعد از سلام کردن نمی تواند کاری انجام دهد و یا حرفی بزند که باعث رنجش شود؛ این با آرزوی سلامتی در تضاد است.

 کسی که به دیگری سلام می کند و بعد به غیبت می پردازد، باعث شده است تا کسی را که برایش آرزوی سلامتی کرده است شنونده غیبت شود و کسی که شنونده غیبت است چه بسا گناهی بیشتر از غیبت کننده را در پرونده ی خود به ثبت رسانده است. آیا با گناهکار کردن فردی و آلوده ساختن آن می توان گفت که فرد در سلام کردن نیت خیر داشته است؟!

شرح فراز چهارم دعای روز هشتم ماه رمضان

«وَ صُحْبَةَ الْكِرَامِ» و مصاحبت کریمان!

رفاقت با خوبان

مصاحبت با کریمان توفیقی است که به هرکسی دست نمی دهد. کریم کسی است که آنچه از احسان در حق دیگری انجام می دهد

وظیفه ای می داند که باید آن را به انجام برساند.

رفاقت با کریم انسان را کریم می سازد چون همه ی خصلت ها ابتدا از رفاقت ها شروع می شود. در حدیثی آمده است که اگر خداوند اراده کند تا به کسی خیری برسد برای او رفیقی صالح را بر می گزیند و در مقابل هم اگر قرار باشد شری به کسی برسد از طرف رفیق ناصالح به او خواهد رسید.

هر چند خداوند در ابتدا نسبت به همه ی انسان ها قصد خیررسانی دارد ولی این انسان ها هستند که با کردار نادرست خود سبب می شوند تا اطرافشان را انسان های نادرست گرفته و از مصاحبت با انسان های صالح محروم شوند.

این فراز از دعا تعبیری دیگری از این خواسته است که خدایا با آمرزش گناهان ما زمینه ی رفاقت ما را با خوبان و صالحان آماده ساز!

رفاقت با صالحان نه تنها آرزوی ما که آرزوی خود صالحان نیز بوده است لذا خداوند از قول حضرت یوسف و حضرت ابراهیم نقل می کند که: « أَلْحِقْني‏ بِالصَّالِحين» (یوسف: 101، شعراء: 83)

شرح فراز پنجم:

«بِطَوْلِكَ» به حق انعامت!

«طول» به نعمت هایی گفته می شود که امتداد دارد و طولانی است.

در شرح دعای روز هشتم ماه رمضان، خواسته هایی مطرح شده است که در صورت تداوم می تواند با ارزش باشد. رسیدگی به وضعیت ایتام کاری نیست که به یک بار سرزدن به آنها امکان پذیر باشد و یا اطعام طعام باید به صورت یک رویه و سنت درآید تا موجب تحول روحی فرد گردد و همچنین افشای سلام ادبی است که باید به صورت عادت درآید و همدمی با کریمان هم یک همراهی مداوم در زندگی است.

همه ی این خواسته ها نیازمند نعمتی استوار است. لذا دعا کننده با تمسک به طول و نعمت های درازمدت خداوند، این خواسته ها را مطرح می کند.

شرح فراز ششم دعای روز هشتم ماه رمضان

«یَا مَلْجَأَ الْآمِلِينَ» اى پناه آرزومندان!

آرزو همیشه با هراس توأم است. هراس برای محقق نشدن آرزو. آرزوهای انسان پناهی جز واقعیات ندارند یعنی برای محقق شدن حتما باید با واقیات زندگی این اجازه را بدهند تا آرزویی محقق شود.

فلسفه ی دعا ایجاد امیدواری در انسان است. انسان وقتی می بیند واقعیات زندگی اش هیچ راهی برای تحقق آرزوهایش نگذاشته است قطعا نا امید شده و زندگی اش از حرکت باز می ایستد زیرا زندگی با آرزو جریان می یابد.