حتماً شده که موسیقی حرام و یا غنا به گوشتان خورده باشد. شاید در خانه نشسته‌اید آهنگ محسن یگانه یا محسن چاووشی گوش می‌دهید، ناگهان مادر یا پدرتان به شما می‌گویند این آهنگ حرامه گوش نده بهش!!!
اینجاست که شما می‌مانید و اسلامی که دست و پای شما را بسته و حتی نمی‌گذارد یک آهنگ با خیال راحت گوش کنید. آیا واقعاً اسلام با گوش دادن موسیقی مشکل دارد؟
باید بگویم خیر اسلام با گوش دادن موسیقی به هیچ عنوان مشکلی ندارد اما موسیقی مناسب هم شرایطی دارد که در ادامه آنها را برای شما ذکر می‌کنیم. همچنین شما می‌توانید در باشگاه پشتیبان من به تمامی پاسخ‌ها در رابطه با احکام موسیقی حرام و حلال به صورت ویدیویی در بخش دوره احکام موسیقی ببینید
تعریف موسیقی حرام و غنا
موسیقی حرام و غنا چیست؟
موسیقی، در بین عموم به هرگونه صدایی و آهنگی که گوش کنیم موسیقی می‌گویند، اسلام موسیقی را در احکام شرعی و فقهی، به نواختن با آلات نوازندگی و تولید صداهای مختلف را موسیقی شمارده می‌شود. غِنا، به صدایی که از گلوی انسان خارج می‌شود و باعث حالات خاصی که در دیگران ایجاد میکند را غنا می‌گوییم.
حالا که معنای موسیقی رو فهمیدیم، بریم ببینیم که مراجع معظم تقلید از چه جهاتی موسیقی را مورد بررسی قرار دادند و حکم هر کدام به چه شکل است.
تشخیص متن موسیقی حرام و حلال
شخصی بخواهد بداند موسیقی که گوش میکند چه خواننده داشته باشد چه نداشته باشد، آیا موسیقی حرام یا موسیقی غنا و لهوی به شمار می‌آید یا خیر چگونه باید متوجه شود؟
به طور کلی تمام موسیقی ها حلال است!!!
اما اگر یک موسیقی مناسب مجلس گناه و عیش و نوش باشد، یا اگر این موسیقی برای مجالس رقص نواخته شده باشد و عرف (عموم مردم) بگوید که این موسیقی برای چنین مجلس هایی نواخته شده است؛ این موسیقی حرام است.
سوال: آیا موسیقی و موزیکی که گوش میدهیم فقط همین یک شرط را دارد؟
خیر، یک قطعه موسیقی از جهات مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
- موسیقی نباید انسان را از حالت خودش خارج کند
- مجوز قانونی داشته باشد.
- لحن خواننده چطور است آیا خواننده حالت غنا و لهوی می‌خواند.
- متن موسیقی اگر خانم می‌خواند ممکن است باعث تحریک و شهوت آقا شود.
- متنی که این خواننده استفاده کرده است الفاظ و کلامتش چطور است
- برای مثال یک اگر این متن برای زن و شوهر برای هم بخوانند هیچ اشکالی ندارد
- اگر طرف برای نامحرم می‌خواند اصلاً بکار بردن این الفاظ جایز نیست
- مکان خواندن موسیقی نیر مهم می‌باشد.
حکم موسیقی بدون مجوز قانونی
آیا مجوز قانونی برای موسیقی واجب است؟ اگر مجوز نداشته باشد موسیقی حرام حساب می‌شود؟
اول از همه خواننده و نوازنده و تولید کننده باید هرکدام مجوز بگیرند؛ شخصی هم که می‌خواهد پخش کند باید مجوز از مراجع ذیصلاح داشته باشد.
حال شخص شنونده دو نکته را باید لحاظ کند:
- موسیقی که مجوز برای ضبط و پخش داشته اما فروشنده، آهنگ را به صورت کپی به شنونده می‌دهد. شخص شنونده حق گوش کردن و دانلود کردن آن موسیقی را ندارد در غیر این صورت موسیقی برای آن فرد شنونده حرام محسوب می‌شود. شاید بپرسید چرا؟ چون مالکیت معنوی دارد و موسیقی برای صاحب اثر می‌باشد و متعلق به کسانی هست (خواننده، نوازنده، تولید کننده)که آن را تولید کرده‌اند و مجوز گرفته‌اند.
- اگر موسیقی مجوز نداشته باشد، ساخت و تهیه و خواننده و …. دارای مجوز قانونی نباشند گوش کردن به این موسیقی به نشانه ی تایید خواننده و عوامل آن باشد، موسیقی حرام به شمار می‌آید.
شاید با خودبگویید خواندن موسیقی برای فرزند و خانواده خود که قانون درباره آن چهارچوبی مشخص نکرده آیا حرام است؟ در یک کلمه خیر موردی ندارد.
معیار های موسیقی حلال و حرام
ملاک های موسیقی حرام و موسیقی حلال چیست؟
قبل از اینکه جواب شما را دهیم بهتره یک تعریف سخت به شما دهیم.
وقتی میرویم سراغ منابع دینی و اسلامی می‌گویند موسیقی‌ای که مطرب و لهوی باشد موسیقی حرام می‌باشد. موسیقی اگر لهوی به این معنا که مناسب مجالس گناه، لهو و لهب باشد مثلاً در مجالس رقص و آواز یا عیش و نوش چنین موسیقی ای در عُرف موسیقی حرام می‌باشد.
بگذارید راحت تر برایتان توضیح دهم
به موسیقی که مناسب مجلس گناه (رقص و آواز، عیش و نوش ) باشد، موسیقی حرام می‌گوییم. این مجالس برپا شده که خوش باشید و یاد خدا معنایی در آن نداشته باشد و به هر سمت و سویی بروید اشکالی نداشته باشد اگر موسیقی پخش شود که مناسب مجالس ذکر شده باشد، آهنگ حرام یا موسیقی لهوی و حرام می‌باشد یا به اصطلاح موسیقی غیر شرعی هم می‌گویند.
حکم نواختن موسیقی با (قابلمه یا دبه)
بعضی افراد در مجالس روی قابلمه، دبه، میز شروع به نواختن موسیقی می‌کنند. آیا می‌توان گفت این موسیقی حرام یا موسیقی غنا است؟
بستگی به نحوه نخواتن و مجلسی که در آن موسیقی نواخته می‌شود دارد، برای مثال اگر شخصی روی میز، قابلمه یا حتی آلات نوازندگی می‌زند که صرفاً بقیه بخندند و خوشحال باشند و مناسب مجالس گناه و مطربی نباشد این موسیقی، نمی‌تواند موسیقی حرام باشد. اما اگر مجلسی که موسیقی در آن نواخته می‌شود مجلس گناه باشد و مجلس تبدیل به مجالس رقص شود این موسیقی حرام است.
نکته: طبق گفته مقام معظم رهبری اگر مجلسی که نحوه نواختنش و دست زدن مناسب مجلس گناه نبود حتی اگر خانمی هم در بین آنها دوری هم زد باز هم نمی‌توان بگوییم مجلس حرام است.
حکم گوش دادن موسیقی داخل ماشین یا مجالس
می‌خواستم قبل از این تیتر مقاله را به اتمام برسانم، اما چون این سوال خیلی از دوستان و خواننده های ما است، با خودم گفتم بد نیست این مورد را بیشتر بررسی کنیم.
در این مورد باز هم می‌گویم که باید ملاک هایی که در بالا گفته شد را در نظر بگیرید که متوجه بشوید این موسیقی که شما گوش می دهید آیا حلال است یا حرام؟
سوال: من برای سلامت جسمی خودم ورزش می‌کنم، برای اینکه انرژي بیشتری بگیرم، موسیقی گوش می‌دهم، ایا این مورد اشکالی دارد؟
اینکه دلیل شما ورزش یا هر چیز دیگه ای باشد در اصل قضیه فرق ایجاد نمی‌کند و باید ملاک هایی که گفته شد را در نظر بگیرید.
سوال: من به باشگاه بدنسازی می‌روم، و همانطور که می‌دانید در این باشگاه ها دائما موسیقی در حال پخش است، و چون اون موسیقی ها غالبا حرام است، من هدست روی گوش خودم می‌گذارم که این صدا به گوش من نرسد و چیز دیگری گوش می‌دهم، این کار من که مشکلی ندارد؟
از این جهت که سعی می‌کنید این صدا به گوش شما نرسد، کار بسیار خوبی انجام می‌دهید. اما یک سوال: آیا حضور شما در اون باشگاه، تایید چنین فضا با چنین موسیقی است یا نه؟
اگر کسی با دیدن شما در این فضا با چنین موسیقی بگوید: پس حضور در باشگاه با این موسیقی مشکل ندارد، این می‌شود تایید کار گناه و شما باید از این فضا به طور کلی دوری کنید، اما اگر حضور شما با همان وضعیتی که گفتید تاییدی بر آن فضا نباشد، حضور شما مشکلی ندارد.
موسیقی حرام یا موسیقی رقص آور
آیا موسیقی که رقص‌آور نیست جزء موسیقی‌های حرام به شمار می‌آید؟
دوتا نکته وجود دارد:
- موسیقی مناسب مجلس عیش و نوش یا مناسب مجلس لهوی نباشد، در غیر این صورت موسیقی حرام است
- در صورتی که عرف مردم این موسیقی را مناسب مجلس گناه نمی‌دانند اما ما را دارد دگرگون میکند و مارا به سمت رقص و گناه می‌برد.
در آخر اگر این موسیقی از نظر مردم لهوی نباشد ولی ما با آن موسیقی از حالت عادی خارج شویم و به سمت رقص و حرف های نامربوط برویم آن موسیقی برای ما حرام محسوب می‌شود.
خرید و فروش و نگهداری آلات موسیقی
آیا نگهداری یا خرید و فروش آلات موسیقی، حرام می‌باشد؟
در اسلام حداقل هایی داریم که مانند خط قرمز می‌ماند و نباید از آن عبور کرد و یک حداکثر هایی داریم که مومن کسی هست که از چیزهای بیهوده دوری میکند. بعضی از آلات موسیقی اگر در منزل باشند روایت داریم که در آن خانه ملائکه حضور ندارند. آلات نوازندگی و یا آلات موسیقی بنا به شرایط زمان و مکان فرق دارد به طور مثال در زمان قدیم خرید و فروش آلات موسیقی، ساخت و ساز آلات نوازندگی، و استفاده از آن ها مشکل شرعی داشت. اما امروزه بسیاری از آلات نوازندگی، آلاتی هستند که مشترک می‌باشند یعنی هم می‌توان موسیقی حرام و حلال با آن ها تولید کرد. حالا اگر شما بخواهید آن را به نیت نواختن موسیقی حرام بخری برای شما جایز نیست خریداری کنید. اما زیبنده مومن داشتن ابزار آلات موسیقی نیست ولی حرام هم نمی‌باشد.
اختلاف بر سر آهنگ حرام و حلال در عرف
اختلاف بر سر یک موسیقی در بین افراد که آیا آن موسیقی حلال است یا حرام حق با کیست ؟
در اینجا سه موضوع مورد بحث می‌باشد:
- ملاک موسیقی
ملاک حکم شرعی است که مرجع از آیات و روایات به ما بیان کرده، که موسیقی حرام یا موسیقی لهوی و غنا مناسب مجلس گناه، مجلس لهوی، و عیش و نوش باشد.
- روش شناختن و شخص تشخیص دهنده
ما باید نگاه عُرف جامعه نسبت به آن موسیقی را مورد برسسی قرار دهیم یعنی اگر بنده به این نتیجه رسیدم عُرف جامعه یعنی افراد مومن و متدین نظرشان این موسیقی حرام است، پس موسیقی مورد نظر ما موسیقی لهوی به شمار میرود.
بگذارید ادامه ماجرا را با یک مثال توضیح دهم. فرض کنید برادرتان یا خواهرتان به آهنگ شجریان یا احسان خواجه امیری گوش می‌دهد شما بنا به دلسوزی به او می‌گویید که این موسیقی حرام است او می‌گوید من به این تشخیص رسیده‌ام که عرف جامعه این موسیقی حلال می‌داند و مناسب مجلس گناه نیست اینجا دیگه شما باید مطابق تشخیص خودتان عمل کنید و برادر یا خواهرتان مطابق تشخیص خود عمل کند، حتی شما حق نهی از منکر هم ندارید.
نکته ای را یاد آور شوم که در این مثال ما فرض را بر این گرفتیم که کسی خودش را گول نزند.
تشخیص موسیقی حرام و حلال در صدا سیما
پخش موسیقی از رادیو و تلویزیون باعث حلال شدن آن می‌شود؟
ما در تشخیص موضوع موسیقی حرام و حلال ملاک هایی در نظر گرفتیم؛ اینکه موسیقی، از صدا سیما پخش می‌شود آن موسیقی مجاز محسوب می‌شود.
موسیقی مجاز را نمی‌توان موسیقی حلال نامید حواستان باشد بین موسیقی مجاز و موسیقی حرام اشتباه نکنید، موسیقی مجاز به موسیقی می‌گوییم که دارای مجوز قانونی باشد ولی اینکه حرام یا حلال باشد ما باید تصمیم بگیریم. در صدا و سیما، هم شاید کسانی باشند که به اشتباه تشخیص دهند آن موسیقی حلال است. در این صورت ما باید طبق معیارهایی که ذکر کردیم باید تشخیص دهیم موسیقی حرام یا حلال است.
حکم پخش موسیقی در مسجد
آیا پخش موسیقی در عید ها و روزهای عادی حرام است ؟
یک نکته کلی وجود دارد، اینکه انسان باید شان مکان های مقدس را نگهدارد. چهار مورد را دقت کنید
1- موسیقی لهوی و مطرب باشه شرعاً حرام است.
2- اگر موسیقی لهوی و مبتذل نبود اما در شأن مسجد نیست، باز هم جایز نیست موسیقی پخش شود.
3- اگر موسیقی لهوی نبود و در شأن مسجد هم بود اما، دربین عرف مردم این موسیقی بی احترامی می‌باشد پس باز هم جایز نیست این موسیقی پخش شود.
4- اگر هیچکدام از موارد بالا در مورد موسیقی صدق نمی‌کرد و منافاتی هم با نماز نداشت مشکلی ندارد.
حکم موسیقی در باشگاه
حکم پخش آهنگ در باشگاه چیست ؟
باز هم برگردیم به ملاک و معیارهای موسیقی حرام که قبل تر به آن اشاره شد. حال اگر در باشگاه ملاک های موسیقی حرام را نداشت پس مشکلی ندارد و موسیقی حرام، نیست اما بهتره است که رعایت کنیم چون موسیقی نوعی غذای روح هست و در ذهن ما تاثیر دارد.
نقش خواننده در احکام موسیقی
اگر موسیقی خواننده زن یا مرد باشد آیا فرقی دارد؟
یکی از باورهای اشتباه بین مردم این است که فکر می‌کنند بین صدای زن و مرد فرق وجود دارد، یعنی فکر می‌کنند شنیدن صدای زن حرام، و صدای مرد حلال است. در صورتی که طبق بیان اکثر مراجع، از نظر حرمت فرقی بین این دو نیست.
سوال: من شنیدم که گوش دادن به صدای زن حرام است؟ چرا شما می‌گویید فرقی نیست؟
یکی از ملاک هایی که باید در گوش دادن موسیقی به آن دقت کنید این است که آیا این موسیقی در شما حس شهوت برمی‌انگیزاند یا نه؟
با توجه به این ملاک دیگر فرقی نمی‌کند که خواننده زن باشد یا مرد؛ اما چون حس شهوت بیشتر از صدای زن برانگیخته می‌شود، عموما این صدا برای شنونده حرام است.
تشخیص اینکه صدای این زن یا این مرد شهوت انگیز است یا نه، به عهده ی فرد شنونده است؛ کسی که صدای خواننده را می‌شنود آیا شهوت او برانگیخته می‌شود یا خیر؟، اگر بشود حرام است و اگر نه، که هیچی.
یک پاسخ
اگر به موسیقی های خارجی گوش کنیم چه حکمی دارد؟