شرح دعای روز ششم ماه رمضان در پنج فراز:1.احساس تنهایی2.حقیقت عذاب3.موجبات رضایت خداوند4.نجات از آتش5.صفات خداوند
دعای روز ششم
«اللَّهُمَّ لا تَخْذُلْنِي فِيهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِيَتِكَ وَ لا تَضْرِبْنِي بِسِيَاطِ نَقِمَتِكَ وَ زَحْزِحْنِي فِيهِ مِنْ مُوجِبَاتِ سَخَطِكَ بِمَنِّكَ وَ أَيَادِيكَ يَا مُنْتَهَى رَغْبَةِ الرَّاغِبِينَ »
ترجمه: اى خدا مرا در اين روز به واسطه ارتكاب عصيانت خوار مساز و به ضرب تازيانه قهرت كيفر مكن و از موجبات خشم و غضبت دور گردان به حق احسان و نعمت هاى تو به خلق اى منتهاى آرزوى مشتاقان!
شرح فراز اول
«اللَّهُمَّ لا تَخْذُلْنِي فِيهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِيَتِكَ» اى خدا من را در اين روز به واسطه ارتكاب عصيانت خوار مساز!
احساس تنهایی
خُذلان به معنای تنها شدن و بدون یاور ماندن است. یکی از آثار مهم معصیت احساس تنهایی و به دنبال آن افسردگی است که دامن فرد را می گیرد.
احساس تنهایی دردی است که به جان همه ی افراد جوامع انسانی افتاده است. متأسفانه به جای کشف درست علت این احساس تنهایی و افسردگی، علت های نابجایی معرفی می شود در نتیجه درمان های غیر مربوطی نیز تجویز می گردد و مشخص است که نه تنها بر این احساس شوم کسی فائق نمی آید که بیشتر دچار سرخوردگی می شود.
انسان ها به دنبال عزت و محبوبیت هستند ولی غافل از این حقیقت هستند که این عزت تنها از آن خداوند و پیامبران و آن هایی است که در مسیر آنهایند و به باید ها و نباید های آن ها توجه می کنند. « وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنين» (منافقین: 8) خداوند به همه ی آن ها که به دنبال عزت هستند و بخصوص به آن هایی که می خواهند با ایجاد ارتباط دوستانه با کفار، عزیز شوند می فرماید: همه ی عزت نزد خداوند است. « أَ يَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَميعاً» (نساء: 139) « مَنْ كانَ يُريدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَميعا» (فاطر: 10)
شرح فراز دوم دعای روز ششم ماه رمضان
«وَ لا تَضْرِبْنِي بِسِيَاطِ نَقِمَتِكَ» و به ضرب تازيانه قهرت كيفر مكن!
حقیقت عذاب
دست نوازش خداوند می تواند تبدیل به دستی برای سیلی شود!
بنابر آنچه قبلا توضیح داده شد دست همان دست است یعنی این که نعمت ها می توانند نقش نقمت را هم بازی کنند.
آب در عین این که زلال است و روح انسان را جلا می بخشد می تواند بسیار مخرب باشد. مهم آن است که ما با نعمت های خداوند چگونه برخورد کنیم.
دعای فوق تعبیری دیگر از این خواسته است که خدایا توفیق استفاده ی درست از نعمت ها را به من ارزانی دار! تا خود به دست خود آنها را تبدیل به عذاب نکنم.
آتش در ذات خود شر نیست. نور و گرمی می بخشد. حضرت موسی آتشی کنار کوه دید و رفت که از آن مقداری بردارد، او سوی آتش رفت و در نهایت پیامبر شد. وقتی نعمت ها معکوس می شوند و نقمت و عذاب می گردند، آن وقت همین آتش می شود عذابی هولناک! فرصت ها را تبدیل به تهدید نکنیم و از سهمی که در دنیا برای رشد داریم کمال بهره را ببریم « لا تَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيا» (قصص: 77) آن وقت است که تازیانه ی عذاب بر ما فرود نخواهد آمد.
شرح فراز سوم دعای روز ششم ماه رمضان
«وَ زَحْزِحْنِي فِيهِ مِنْ مُوجِبَاتِ سَخَطِكَ» و از موجبات خشم و غضبت دور گردان!
موجبات رضایت خداوند
قرآن می فرماید: «فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فاز» (آل عمران: 185) دور شدن از آتش دوزخ و وارد شدن به بهشت نهایت فوز و رستگاری است که یک انسان می تواند به آن دست یابد.
خروج از دوزخ و ورود به بهشت دارای موجبات و عللی است. این گونه نیست که خداوند بدون توجه به موجبات و علل، اراده کند و شخصی را به دوزخ و دیگری را به بهشت ببرد. جهان هستی دارای نظامی علّی- معلولی و مبتنی بر اصولی است.
اسلام دینی است که آمده است تا انسان را نسبت به علل رضایت مندی و موجبات ناخرسندی خداوند آشنا سازد تا بعد از شناخت از این امور، تلاش کند تا رضایت خداوند را به دست آورد و از ناخرسندی او دوری گزیند.
ادیان تحریف شده در این علل و موجبات دست برده اند. چیزهایی را موجب دوری از خشم خداوند و دوزخ معرفی می کنند که هیچ واقعیت ندارد مثلا قرآن قوم یهود را دارای تفکراتی انحرافی در این زمینه معرفی می کند که تصورشان بر این است کسی که عمرش زیاد باشد خداوند او را عذاب نمی کند.« يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَ ما هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذابِ أَنْ يُعَمَّر (بقره: 96) » متأسفانه همین اعتقاد را در احادیثی که به شیعه نسبت داده شده است هم می بینیم که خداوند از عذاب نمودن آنها که سنشان از 60 سال بیشتر شده است شرم می کند!
شرح فراز چهارم دعای روز ششم ماه رمضان
«بِمَنِّكَ وَ أَيَادِيكَ» به حق احسان و نعمت هاى تو به خلق!
«مَنّ» به نعمت های بزرگ می گویند. در زبان فارسی «مَنّ» واحدی سنگین برای اندازه گیری است. « ایادی» جمع «ایدی» و «ایدی» جمع «ید» به معنای دست است. «ید» به معنای قدرت است ولی صیغه ی جمع الجمع – ایادی -، بیشتر استعمال در نعمت دارد. ایادی حکایت از دستان بسیار خداوند برای بخشندگی می کند.
«منّ» بزرگی نعمت را می رساند و «أیادی» فراوانی آن را.
نجات از آتش
دور شدن از معصیت و عذاب و خشم خداوند نیازمند به استمداد از نعمت های بزرگ خداوند و عطاهای اوست.
توسل به «منّ و ایادی» اهمیت این خواسته و دعا را می رساند که از اهمیت بالایی برخوردار است. بلکه مهم ترین خواسته همین است که انسان از دوزخ در امان باشد. امام حسین (علیه السلام) در انتهای دعای عرفه بعد از آن همه ثنای خداوند در حالی که در صحرای عرفات زیر تابش آفتاب ایستاده است و از چشمانش اشک همچون آبی که از روزن مشک جاری است جریان دارد به خداوند عرضه می دارد که:
« خدایا من خواسته ای دارم که اگر آن را اجابت نمودی باکی ندارم دیگر خواسته هایم اجابت نشود و اگر این خواسته ام مورد قبول واقع نشود دیگر برایم مهم نیست و نفعی به حالم ندارد که دیگر خواسته هایم اجابت شده است؛ آن خواسته ی من این است که من را از دوزخت برهانی.« أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ حَاجَتِيَ الَّتِي إِنْ أَعْطَيْتَنِيهَا لَمْ يَضُرَّنِي مَا مَنَعْتَنِي وَ إِنْ مَنَعْتَنِيهَا لَمْ يَنْفَعْنِي مَا أَعْطَيْتَنِي أَسْأَلُكَ فَكَاكَ رَقَبَتِي مِنَ النَّار»
شرح فراز پنجم:
«يَا مُنْتَهَى رَغْبَةِ الرَّاغِبِينَ» اى منتهاى آرزوى مشتاقان!
انسان با توجه به فطرت کمال خواهی اش مدام به سوی زیبایی ها و کمال ها جذب می شود. البته بسیاری از انسان ها به خاطر جهل و غرور، زیبایی های عمیق و اصیل و ماندگار را فدای زیبایی های سطحی و مجازی و رو به زوال می کنند و هرچه قرآن می گوید دنیا سرای فریب است و بهره ی آن کم است کمتر انسان ها به خود
می آیند.
خداوند جامع همه ی صفات
خداوند جامع همه ی صفات کمال و جمال است و آنچه از زیبایی و کمال که خداوند به بندگانش داده است، سرچشمه اش نزد خود اوست. دعای جوشن کبیر را که مطالعه کنید بیشتر این جامعیت را احساس خواهید کرد. به سه فراز از این دعا توجه کنید:
« يَا أَحْكَمَ الْحَاكِمِينَ يَا أَعْدَلَ الْعَادِلِينَ يَا أَصْدَقَ الصَّادِقِينَ يَا أَطْهَرَ الطَّاهِرِينَ يَا أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ يَا أَشْفَعَ الشَّافِعِينَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِين * يَا خَيْرَ الْمَرْهُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَرْغُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَطْلُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَسْئُولِينَ يَا خَيْرَ الْمَقْصُودِينَ يَا خَيْرَ الْمَذْكُورِينَ يَا خَيْرَ الْمَشْكُورِينَ يَا خَيْرَ الْمَحْبُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَدْعُوِّينَ يَا خَيْرَ الْمُسْتَأْنِسِين * يَا نِعْمَ الْحَسِيبُ يَا نِعْمَ الطَّبِيبُ يَا نِعْمَ الرَّقِيبُ يَا نِعْمَ الْقَرِيبُ يَا نِعْمَ الْمُجِيبُ يَا نِعْمَ الْحَبِيبُ يَا نِعْمَ الْكَفِيلُ يَا نِعْمَ الْوَكِيلُ يَا نِعْمَ الْمَوْلَى يَا نِعْمَ النَّصِير»
بر این اساس است که در شرح فراز آخر دعای روز ششم ماه رمضان می گوییم خدایا تو نهایت غایت رغبت و میل و شوق و محبت و عشقی. « يَا سُرُورَ الْعَارِفِينَ يَا مُنَى الْمُحِبِّينَ يَا أَنِيسَ الْمُرِيدِينَ يَا حَبِيبَ التَّوَّابِينَ يَا رَازِقَ الْمُقِلِّينَ يَا رَجَاءَ الْمُذْنِبِينَ يَا قُرَّةَ عَيْنِ الْعَابِدِينَ يَا مُنَفِّسَ عَنِ الْمَكْرُوبِينَ يَا مُفَرِّجَ عَنِ الْمَغْمُومِينَ يَا إِلَهَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِين.»